De geschiedenis van labyrinten

Sedert de bouw rond het jaar 1200, ligt hier pontificaal in het middenschip van deze kathedraal een prachtig natuurstenen, middeleeuws labyrint. Al meer dan 800 jaar dus en volledig in harmonie met het vroeg-gotische kerkgebouw. Veel eerder in voor Christelijke tijden, schijnt er op de heuveltop een heiligdom geweest te zijn, waar een moedergodin met haar kind werden vereerd. Chartres is nog steeds een bedevaartsoord.

Middeleeuwse labyrinten vertonen vaak een verdeling in vier kwadranten, een vergroting van de veel simpeler klassieke labyrinten met 7 of 11 omgangen.

Vanaf de 14/15de eeuw vinden we in Noord-Europa de overblijfselen van eenvoudige stenenkransen in de open lucht. De ‘Trojaborgen’ gebouwd met ter plaatse gevonden veldkeien. ‘Troja’ zou taalkundig komen van ‘thra, trajan, draian, trojan, trelle’ en zou vertaald kunnen worden met ‘draaien, drehen, turn’. En borg met ‘brucht, fort, veilige plek’.

Iedereen die wel eens een labyrint gelopen heeft weet hoezeer de term van toepassing is. Al lopende en draaiende komt men in een andere wereld.

Op Bolshoi Zayatsky, een onbewoond eilandje in de Witte Zee boven de poolcirkel, treffen we de resten aan van zo’n 14 trojaborgen, alle volgens het klassieke patroon en heel vaak gelegen aan zee. Ze zijn met tientallen verspreid over Zweden, Finland, Engeland, Duitsland en allang niet meer in de oorspronkelijke vorm aanwezig of zelfs geheel verdwenen.

Trojaborgen werden waarschijnlijk gebruikt bij zonne- en vruchtbaarheidsrituelen. Met het Troje uit de oudheid heeft de trojaborg niets te maken. We kunnen dus concluderen dat er van voor de 12^de eeuw geen fysieke labyrinten bekend zijn, echter wel afbeeldingen.